Studiegids

Inhoud

De thematiek van dit seminarie is de actuele relatie kunst-schoonheid.

De moderne en hedendaagse kunst(praktijk) houdt er vaak een problematische relatie op na met schoonheid. In de twintigste eeuw groeit er de overtuiging dat kunst niet langer schoon kan zijn. Of zoals Lucebert het formuleert: "Schoonheid heeft haar gezicht verbrand." Niettemin groeit vanaf de jaren 1990 weer de interesse in de koppeling van kunst met schoonheid en wordt er vanuit verschillende filosofische en kunstkritische bronnen gesproken van een terugkeer van het schone (Scarry 1999, Hickey 1993, 1997).

In het seminarie proberen we verder door te dringen tot de betekenis van de moderne verdwijning van de aandacht voor schoonheid in de kunsten, alsook behandelen we het waarom van haar tegenwoordige terugkeer. Daarvoor diepen we de betekenis van kunst en schoonheid filosofisch uit en stellen we volgende vragen. Vanuit welke geschiedenis hebben kunst en schoonheid hun betekenis gekregen? Welke toekomst is er voor schoonheid in de kunsten? Betekent schoonheid altijd esthetische schoonheid? Wat is het verband tussen het schone, het ware en het goede of is er geen verband? Als er een terugkeer is van schoonheid, om welke schoonheid gaat het dan?
Eén van de belangrijke gidsen in dit seminarie is de Duitse filosoof Hans-Georg Gadamer (1900-2002), die beargumenteert dat kunst onlosmakelijk verbonden is met schoonheid. We lezen samen zijn tekst "de actualiteit van het schone" (1974) en vragen ons af in welke mate deze ideeën nog relevant zijn voor de actuele kunst- en vormgevingspraktijk. En of we vanuit zijn ideeën ook datgene wat vandaag als schoon wordt gezien, kunnen duiden. 

Het seminarie start met algemene inleidende hoorcolleges, waarin een referentiekader wordt geschetst om op de problematiek in te gaan. In de daaropvolgende bijeenkomsten geven de studenten zelf presentaties, vertrekkend van de tekst van Gadamer. Uiteindelijk worden in de laatste bijeenkomsten de confrontatie opgezocht met andere en tegensprekende visies en kunnen aan bod komen: een recente cultuurproductie in relatie tot de thematiek, een gastdocent met een eigen theorie of visie aangaande schoonheid, de artistieke werken van de studenten die deelnemen aan het seminarie, nieuwe visies over schoonheid vanuit andere disciplines en/of benaderingen, ...   
De eigen opvattingen over schoonheid, kunst en filosofie van de studenten komen trouwens gedurende het gehele seminarie aan bod. De studenten worden uitgenodigd om een eigen stellingname in te nemen. 

Studiemateriaal

Van de student wordt verwacht dat hij de opgegeven literatuur voorafgaand aan de bijeenkomsten leest, alsook zelfgekozen literatuur doorneemt met betrekking tot de thematiek.

Toelichting onderwijstaal

De voertaal in het seminarie is Nederlands. De tekst van Gadamer wordt in een Nederlandse vertaling gelezen. Waar mogelijk worden andere filosofische teksten in het Nederlands aangeboden. Toch zullen er ook enkele teksten in het Engels voorgelegd worden, wanneer er geen Nederlandse vertaling beschikbaar is.  (Iedereen mag natuurlijk de teksten in de originele taal lezen.)

Toelichting werkvorm

Het seminarie bestaat uit (1) algemene hoorcolleges, (2) presentaties van studenten (gericht op specifieke lectuur van Gadamer) en (3) alternatieve uitdieping: andere culturele bronnen en discussies mbt de thematiek.

(1) In de algemene hoorcolleges komen aan bod: een filosofische inleiding tot de relatie kunst-schoonheid (Plato, Baumgarten, Kant, Hegel, Heidegger, Gadamer, Lyotard), een voorstelling van de filosofische hermeneutiek van Gadamer (in relatie tot de thematiek), een evaluatie en kritiek van de hermeneutische benadering van de relatie kunst-schoonheid. (hoorcolleges: 3 x 4u.)

(2) Wat de presentaties betreft in het seminarie:  van de student wordt verwacht dat hij voorafgaand aan de colleges literatuur doorneemt, die zelf presenteert en becommentarieert. (Aantal colleges met presentaties door studenten: 2 x 4u.).

(3) In een derde deel van het seminarie kan het onderwerp nog vanuit een andere invalshoek benaderd worden en kan het bijv. komen tot de analyse van een film of boek met betrekking tot schoonheid, of kan een gastdocent uitgenodigd worden om de thematiek vanuit zijn invalshoek verder te verdiepen, of komt het tot een uitgebreid debat over de artistieke werken van de deelnemers aan het seminarie. (Aantal colleges voor deze alternatieve uitdieping: 1 x 4u.). 

De lessen van Frank Maet zullen vooral online doorgaan. Wanneer een activiteit daarom vraagt, zal er ook een fysieke bijeenkomst georganiseerd worden. Specifieke afspraken hierover worden bij het begin van de cursus gemaakt.